Monday, November 26, 2007

Lomba Perahu Hias

MASEH delom rangkaian Ulang Tahun ni Kabupatan Kotawaringin Barat (Kobar) ke-48, Minggu, 25 November 2007 wat Lomba Kelotok (Perahu) Hias.
















Mak kurang jak 40 dinas/instansi, sekula, kecamatan, kelurahan, rik pekon sai nutuk.

Injakan jak Pelabuhan Korindo nyusori Way Arut sampai di Jerambah Kotawaringin Lama di Kelurahan Baru, Kecamatan Arut Selatan.

Helau muneh.

Foto-foto: Andri Saputra rik Waeti/Borneonews

Sunday, November 25, 2007

Api Kabar? Api Kabar?

API kabar? Api kabar?

Pepira buku tamu di blog inji nanya, "Api kabar?" Reno muneh SMS rik pas ngebuka YM.

Tugu Kayu Hagha, Liwa

Nangon biasa, basa-basi istilah ni.

Kujawab, "Sihat."

Peperda, basa-basi.

Kidang, tetap riya nyani nyak tiram jama Lampung. Terok pandai repa cerita ni Lampung, kubuka situs ni Lampung Post, up date terakhir Kamis (22/11). Berita bayu. Kubuka Radar Lampung, up date terakhir Jumat (23/11). Mak ngedok kabar sai ampai.

Weh, lain hak ngubati tiram, ingkah nyani nyak ngeribok-ngeranuh. Sai ngelola situs, mak serius. Nyani kesol gawoh!

Tepaksa browsing, utak-atik, rik ngebaca-baca ulang Ulun Lampung. Tanno, kukeni gambar atas Danau Ranau. (Aidil tian ruwa manak makkung wat mit dudi!)

Jeno setemon ni diurau tian kantor turuk mit Teluk Bogam, Kumai. Rik kantor, Mbak Wana ulang tahun. Tirayako dudi. Kidang, ani Ren ikin turuk, hiruk ga ngusung-usung alat-alat rik kanikan ni Aidil.

Jadi, di lamban riya. Kadu ni sekam telu mana luwar di rani nyepok gulai pakai mengan.

Adui... Pangkalan Bun jaoh jak Lampung.

Saturday, November 17, 2007

Hamparan Asa sai Mancar

RANI besejarah seno, 3 Oktober 1959. Waktu seno, Christopel Mihing -- sai kadu ni jadi bupati kesai -- ngedeklarasiko pembentukan Kabupaten Kotawaringin Barat (Kobar) di Balai Sembaga Mas Pangkalan Bun.







48 tahun sai radu. Hamper setengah abad lapahan ni wilayah sai. Waktu sai mak mebuntak aga ngebangun sai peradaban.

Tanno, Kobar tuwoh rik ngembang jadi kabupaten sai latap harapan jama tuwoh ni ekonomi sai muhanggum kidang mak ninggalko identitas budaya ni.

Pawai Nasi Adab, Kamis, 15 November 2007, yaddo dia ujud ni rasa syukur sunyinni lapisan jelma Kobar atas sunyin ni kemajuan seno.

Ribuan jelma Kota Pangkalan Bun tungkop ngelatapko renglaya ngeliak iring-iringan pawai. Macam-macom atraksi ni sai turuk pawai sekejung ni renglaya jadi hiburan muneh.

Sunyin muhanjak nihan!

Kobar rani inji yaddo dia hamparan asa sai mancar jak wilayah potensial rik sai nunggu ni sai latap di semangat.

Naskah: Udo Z Karzi
Foto-foto: Heri Pauzi, Andri Saputra, Oktrika Nugraheni, rik Rahmad Minarto

(versi bahasa Lampung jak Borneonews, Jumat, 16 November 2007)

Tuesday, November 13, 2007

Sai-sai Titarik Muloh

BORNEONEWS nangon maseh wat. Nangon, kekalau wat terus sampai nanti.

Tanno, sai stand by di Pangkalan Bun, sai titugasko jak Media Group tinggal nyak rik Eko di redaksi. Kadu ni Epenk rik Sutoy di percetakan. Rik Mas Aji Plh Pemimpin Usaha. Selebeh ni tenaga lokal hasil rekrukmen.

Mena ni Henri mulang. Nyusul Mas Yogi rik Pak Kohar (Pemred). Terakhir, Denny. Tian sunyin ni muloh mit Media Indonesia.

Sekam ruwa, nyak rik Eko, kabar-kabar ni ingkah antak bulan Mei 2008 gawoh. Kadu ni... mulang.

Thursday, November 01, 2007

Puisi-Puisi Krakatau Award 2006


Antakan

Dewan Kesenian Lampung (DKL) ampai ngumumko pemenang lomba cipta puisi Krakatau Award 2006, Senin (21 Agustus 2006). Sajak "Tamsil Damar Batu" karya ni Jimmy Maruli Alfian (Lampung) ngemenangko lomba sinji. Puisi ini tepileh jak 347 puisi sai dikirimko 142 penyair jak pepira daerah.

Dewan juri yaddo dia Acep Zamzam Noor, Budi P. Hatees, rik Isbedy Stiawan ZS juga netapko sajak "Nyanyian tentang Tujuh Anak Tangga Rumah Panggung" karya ni Anton Kurniawan (Lampung) sebagai pemenang keruwa.

Kadu ni, pemenang ketelu "Dongeng Poyang Sepanjang Sungai" beni Fina Sato (Bandung), rik keepak "Pulau Kampung Pukau Kampung" karya ni Hasan Aspahani (Batam).

Juri mileh muneh enom nominasi rik puluh karya sai tirekomendasi kuruk di buku sai aga titerbitko. Gelar-gelar penyair ni: Komang Ira Puspita (Bali), Muhammad Badri (Bogor), St. Fatimah (Jawa Timur), Lupita Lukman (Lampung), MT Zuharon (Yogyakarta), Deny Ardiansyah (Jawa Timur), Endang Supriadi (Jakarta), Dian Hartati (Bandung), Krissanta Daria Anni (Bandung), Elya Harda (Lampung), Satmoko Budi Santoso (Yogyakarta), Asrina Novianti (Jakarta), Iggoy el Fitra (Padang), Sunlie Thomas Alexander (Yogyakarta), rik Tulus Jatmiko (Yogkakarta)

Rencana ni hasil Krakatau Award 2006 inji aga tibuku ko delom telu bahasa (Indonesia-Lampung-Inggris). Na, nyak kebagian ngerjako bahasa Lampung ini.

Jadi, delom seminggu inji nyak, nerjemahko 20 puisi (4 pemenang, 6 nominasi, rik 10 sai tirekomendasi) jak bahasa Indonesia mit bahasa Lampung ni.

Guwai semakkung berangkat mit Pangkalan Bun (nyak mangsa sms, jadwal berubah jadi tanggal 3 September).

Guwai mak susah sebenor ni. Ya, itung-itung sumbangan jama bahasa rik sastra Lampung sai ani rumpuk teancam lebon. Sejarah baru kasi tiucakko. Sejarah awal upaya nerjemahko karya sastra (puisi) mit delom bahasa Lampung.

Kehaga ni guwai inji mak taru antak ija. Harapan ni seradu inji sastra (berbahasa) Lampung tambah meramik, baik karya asli mapun karya terjemahan. Kekalau...

(Catatan: Sayang ni sampai tanno, 1 November 2007 rencaka inji mak jadi. Buku ni mak ticitak-citak)


Puisi Pemenang


Di bah inji, berturut-turut puisi sai jadi pemenang sai sampai epak Krakatau Award 2006 Dewan Kesenian Lampung (DKL): “Ibarat ni Damar Batu” karya ni Jimmy Maruli Alfian, “Pitu Mata ni Jan Lamban Langgar”, Anton Kurniawan, “Warahan ni Poyang Sekekejung ni Way”, Fina Sato, rik “Pulau Pekon Mukau Lampung”, Hasan Aspahani.

Sunyin ni adu ku-(Udo Z. Karzi)-terjemahko mit bahasa Lampung.



IBARAT NI DAMAR BATU
-- Jimmy Maruli Alfian

puan, nyak tuwoh kidang begeh
semakkung titanom, sang gerumbul liman rik sai ngejajah
mena ngecahko tanoh rangku laher
tanno, niku nuntut nyak mehumbi injuk bebura

450 tahun hantara ni jak matamu
nyani nyak mati rasa begantung sekeji tumbai
mani nyak lebeh percaya imbau ni halupah
rik buwokmu sai mulai melemon uban ni

amu repa nihan durhaka ni kik nyak
mak lagi ngeni rega jama silsilah
sai radu mesaka terenoh delom gitoh
(niku pema, buwokmu sai rebu nyani nyak sangsai)

padahal nyak nunggu niku cawa
jama kesumat sai mak lagi kuingok
nyak ngeliyu'i jelatong sai kejung umor ni
cawa do, semakkung gatol ni nyani nyak budol

pingger ni ranau bependar-pendar
pendar seluang nunggu terai

bebisok ni hahiwang nyani niku merabai rik percaya
wat keputokan sai mak serebok rik niscaya

kahut, pira ringgit pesirah-pesirah ngebeli tengebah
sampai tanno ram ngukur luwot batas ni perasaan?

jak unggal katan sampai rah alom warna-warni
mak ngedok sang warah muneh sai dapok kupahami
malahan kala tisadap setemon ni
badanku mak lagi dapok buhiwang

mani wat kudo kumbang peduli rang taru
kik kayu muneh risok-risok ngeluh?

tattang kemarau sai nyani bawak sarak
tattang terai
tattang niku
tattang gawi sai nyani nyak katan balak
rik nyak muneh ngejelma bebatang ni damar batu
mani musim ngelupako bakakku

puan, nyak tuwoh kidang begeh
rerisokan lebon bakak
tenggalanan di hantara repong cinta
rik pullan cawa-cawa

maka mustahil rasa ni dacok ngeriki
mit nayuh ngutuk angi
nyak mak kuasa bahagia jama tengingok
mak aga muneh telunta injuk canang tembaga

gung!

"ui, gitoh ni damar di pullan pingger lawok
ngunduh sai mena tisani kemenyan
mani merabai dirasanko bakas
silsilah tijaga jama senjata"

ah, nyak ranggas delom pantunmu
layangku teregah rik mata sai mebuya
merapuh mehampang kidang mak suwung
angin lawok rik sang gulung umbak kerasa muneh girok ni

mak ngedok sabek di pingger lawok dibi seno
umbak sai ngebelah batu-batu balak
nyani nyak tedaya di pulau mak becahaya:
biduk ram mak pecoh rik kelop disan

"kidang gitoh ni damar sai kedol nambal ni
nyani ram mak wat jujut belajar!"

pepelegohan luh di badanmu ngisyaratko
umbak pasang rik angin mutar
kidang keluh di biberku ngejelma kehaga
mak sabar nandako nyak merabai

dermaga kayu, lagu melayu rik iwa-iwa
ngambang lebon tuyuk kala wai pasang

rik nyak muneh ngejelma bebatang ni damar batu
mani musim ngelupako bakakku

puan, nyak tuwoh kidang begeh
rerisokan lebon bulung
pasrah jama badan riluk
gugor mit pullan ngura sai paling jalang

maka mubiak rasa ni ngurau niku
nginongi poyang
sang pitak repong lada sai riyang, lamban langgar
sai unggal sekapan ni titempeloi gambar biduan ibukota

rik di bah ni kayu lobi-lobi ni datuk santor meramik
ngebaca gurindam jung lapah
jama mata cokelat sai nanar rik culuk
sai mebiyak jama batu akik rik akar bahar

nyak santor bejanji jama niku
kidang niku mak wat kesol
jama sai santor ngewada julukku
ramuan api do sai radu ditokko?

gung!

"ui, lagak ni kemarau di pulau pisang
mani merecak tiharak masa
bunyiku mak musak mekik
ingkah badai nganak di dadaku"

ah, wayakmu ngejelma bidok sai ngelerko
bekarung bebura, butong, kepahikan, rik
sisa dakopan yaddo de cerai ni kembang cangkeh
jama bebatang ni sai merapuh

dija, niku mak wat maring rik segok
mani nangon mak ngedok sai selamat jak angi
kidang nyak telanjor risok kelebonan
maka, tuwoh mak sehumbi angangon

"semusti ni niku mak ngedok lamban lucu
jama kuta sai ticat ungu jak gitoh ni damar
titambal foto urak ram di unggal bilik
aga nyani niku mak canggung ngerawat ni"

puan, nyak tuwoh kidang begeh
di ulayat inji rerisokan kurasanko terai
kidang apui anjak jeluk ni nyuwah badanku
sai betik kidang mekiang

di isan do nyak rerisokan segungan
sekadar ngelunasko payah ni bebagi
oh, badanku tisuwah
tuwohku layau

niku mak wat ngeduga, nyak mak kuk dapok ngingok
pira nihan rencaka sai titunda
tinggal rangka; jepit di buwokku karatan
warahan sai mak ticatat rik jukung lebon cukut ni langik

kidang percaya do, hakayat neram muneh tiusung belayar
sampai canang jawoh tidengi mit bandar-bandar
sampai wat sai rila nukor ni jama
ember plastik, gunting ni tanggai rik cucuk ni ipon

gung!

"ui, nyepok limau di pugung tampak
mak ngedok musim ingkah nenakan
bakas tukang ngigau asmara rasan
daftar belanja penyana memmang"

hahaha, niku gegoh jama nyak! santor tebinta
kadang mak ngedok sai kenal di rantau
maka nyak ingkah dapok nuntut sang batang kayu
pakai kekeluh kesah tattang silsilah

rik nyak ngejelma bebatang ni damar batu
mani musim ngelupako bakakku

kadu ni bakak ngutuk nyakku tuwoh kidang bisu

krui/kotabumi, 2006




PITU MATA NI JAN LAMBAN LANGGAR
-- Anton Kurniawan

I
di unggal desah tungkop musah
seradu nyecas warah tattang ragom lawok
santor kutuju angonku jama niku

kik pak sekadar ngingok tembang
sai dinyanyiko
di tundun
pitu mata ni jan lamban langgar
saradu angin gunung ngitai gelumbang kabut
di bingkuk ni seminung

jadi penanda niku musti begeluk
mani sang langkah betudung sonokeling
mulai mit ilung mehalom

pitu mata ni jan
yaddo de ingokan kala
niku mahak tawai rik petuah
sai maseh kupancangko
kik pak di bebagai tanoh tualang

-- unggal kisah nanti jadi sejarah
cermin dipa ram ngaca
ngingok seno --

reno amu di sai masa
kala warah mit warah niku ceritako
injuk sang puntut buwokmu sai tegerai
kala angin ratong jak jawoh
nyebu mata ni jan kepitu

kidang gugor bulung ni kahwa di tangkai ni musim matarani
jadi ritual serani-rani
kala di subuh sai merapuh
pekik ni sai lunik
ngerancap di cuping ni sang muarian

kadu ni
di penghujung bulan kesekian
kala langik ngemajang terang cukut ni langik
rum ni kembang kahwa ngerediki rulah-rulah
bebarongan baris pantun
sai niku bacako di mata ni jan keenom

-- bulan bulat di langik-langik
kembang lada di batu-batu
geluk mebalak yu kahut
layarko badan mit lawok biru --

reno do,
niku nyampaiko lehot
kala sai lunik
imul matarani di mata ni jan kelima

"pema di ija
nyak aga ngecahko kawai di unggak ni halian

amu ngawasi rugni
sanak bakas sai luncat-luncat
di mata ni jan keepak
ngebayangko ruccah ni buroh di hantara batu-batu

radu ngebasuh kawai
beragom petuah tikisahko luwot
: tattang kebun kupi
huma lada
muneh sarang ni punai di batang redak

"ram musti paham sunyin ni tanda"

hiruk bunyimu injuk gugor ni tarai
kala di mata ni jan ketelu
bakas temeranjak belajar ngelahai
di pagi sai nabor janji

sepenan ni
jak tengebah kudan
: di rerebu ni pullan ngura
sang parang burung basa ni nyani sarang
kala di mata ni jan kerua
jama riyang ngaca badan meranai
ngilu restu ngebelah lawok
mani pekon nambah tuha
mak lagi kawa ngeni janji

"dang wat hiwang
kik nanti kisah sai begeh mak berasa gula
mani bakas musti megagah kik pak relom parah"

begirok bunyimu
nahan sang pasang luh sai cutik lagi metiak
kala di mata ni jan kesai
nangguh ngelayarko angangon ni meranai


II
emak
renglaya sepa sai musti kulapahi
kala tiram yaddo de apui
sai mebalak delom dadi
mani sang lembar peta sai dikeniko
jak saka bela di beratus simpang
rik
nyak
ingkah batu di tuku ni sai paling beku

Bandar Lampung, 2003-2005




WARAHAN NI POYANG SEKEKEJUNG NI WAY
-- Fina Sato

jak warta batu-batu di tanoh humbi
dibi tehema
hawa mak lagi muai
petapa delom kemangian
musuh
kisah di uncuk ni mata
jak mata ni sanaksanak rajabasa

di masa sai besahaja
di sila tanoh selatan
jak rebu ni kekayuan melasa
pahik ni kahwa
rik ingokam tenggalan
mak kudo umpu ngerti waktu
sai ngejajah tanoh mak betuwan
latap di kesumangan
angin lawok ngeni kayuh
jama prajuritprajurit mak belamban
nyatat beribu manah
badik sai tedampar di bakak ni damar
mahak kayu hara jadi pedang
jung sai mak ngedok sekarat
singgah di pingger tanoh sai betuwah
nanom tandatanda rik bendera

dang meputok rik mangi
mani ya ngeriki
ngehalangi resah di rani tuha
mani pullanpullan kalianda maseh jaga
ngeramu bulung ni paku, embuk, rik ibung
kala culuk mulai melemoh
rik badan berubah sangsai

oh serunting, cengkelang do mit jenjang
tanoh utara
di pingger way sai tuwoh peretok
gesah muneh
jadi do ksatria pakai ikrar pi'il pesenggiri
tanohtanoh mak lagi bisu
jak balik bukit
deros ni wai nabuh cetik
sani do ketibung, belida, rik baung
nambah tegelitik

rik jak kisah rantau sang pekon
nuju halinu ni pernong mit renglayarenglaya timur
sai mak santor mujor
ikin jampal jadi jejak
kik pullanpullan nyalok rangok
pampang ni bakau jadi payau
rik jejukukan ngehapus patokpatok kayu
ingok do, litaklitak maseh nyisako
lapahan kejung di sang jampal tanoh
rik batubatu lunik jahil
seradu matarani ngebokko sekapan
buterbuter lada ngeni abaaba
jak lantis sang jampal halok lupa
anakanak ni way aga nanya
aler ni way santor ngeni
kabar riang kudo?

kadu ni umpu petungga renglaya mulang
muloh mit tanoh puari sai gelar ni bawang
tisilang lapanglapang
mit hamara kitab kuntara
rik mit ngelapahi tanoh selatan
ngebangun tanoh jadi lamban tulang
kadu ni lapahan sememanjang unggak-doh ni tulangbawang

yaddo de sejarah
uncuk negri sai titujah ulih ni mata panah
jak kesumangan rik sengkarut kuasa pasang-surut
tuhottuhot rubuh
badanbadan mak besepakat
langgu rajah musuh mit belikat
tanohtanoh bedebu
rik ati ngabu
dang musah, umpu
tanoh lawah makkung sempurna
beribu laung terus mekik sampai
pulau di uncuk
badan muloh tumbai
titulis delom warahan pullanpullan
hingga bukit barisan
uncuk ni keangian ngusung berita
: umpu jadi petapa

umpu, tanoh ini bumi lada
jadi upeti sai berega jak hanipihanipi tropis
anakanak sekam sai nenun tapis
yaddo de waktu
ngebedak liman andak luwot
malaikatmalaikat sai nari di renglaya
di pingger way
di pingger pullan
kadu ni tuwoh sememanjang utara sampai selatan
ngejelma kotakota
cahyacahya
rik sekam
mak lagi mangi

bumi singgah, 2006




PULAU PEKON
MUKAU LAMPUNG
-- Hasan Aspahani

MAKA, jama umbak di selatmu, nyak belajar ngayuh luwot. Biduk mak
becadik ini. mit pulau-pulau di gugus Krakataumu. Jama
rugui sai mak lagi radu: sampai do, sampai do geluk.
Sampai mit telukmu. Rang ni bandar bepelabuhan tiram.
Rik nyak jelma lawok aga nukor layar jama jubah biksu rik
kamus resia rang ni rumpok penyair nyemai mulan ni puisi.

AHAI, dipa nanti kutinggalko jukung? Kidang di ija way-way
ngakuk lindung pakai bait ampai, ngeduk liku jama larik
arus laju. Repa nanti kik nyak terok badai? Kidang di ija aler
lurus mit hamara sai lagi. "Way radu terjemahko
mit lom puisi, sapa sai kawa ngereriko kereloman ni? Neduh
api sai sekam tawarko, halok pak seganing?"

PAYU DO, dipa niku dapok singgah? Nyak terok kedai sai waya.
Rik sang cangker kupi pekon rasa mahan. Bebai-bebai ngeriki
jama buku antologi rik bakas jama kitab sejarah. "Kanah bingi
ratong do. Ram ngebaca rum ni sejarah, rik halok dacok nunggai
resio repa nyuling atsiri mit lom puisi." Nyak tecenung
injuk kudengi lirih bebandung.

HALOK, wat situs di uncuk matamu rang ni jelma lawok kawa ngebayangko
kayangan, rik nyak aga ngeduga adu jadi diwa, ngehapalko pisaan,
kadu ni nutup keterokan, belajar nyuba ngerti repa nihan di ija
ulun halik bahagia. Atawa, nunggu tisalin mit kekeloman memmang.



Puisi Nominasi


Inji terjemahan ni enom puisi nominasi Krakatau Award 2006 Dewan Kesenian Lampung: "Malam Jaga Damar (Komang Ira Puspitaningsih), "Bulan Menawan di Keratuan" (Muhammad Badri), "Bakauheni dan Secangkir Kopi: Aroma Nostalgia" (St. Fatimah), "Mimpi Potong Rambut" (Lupita Lukman), "Sebuah Panggung Bernama Lampung" (MT Zuharon), rik "Telah Kutitipkan Berkarung-karung Rindu padamu" (Deny Ardiansyah).



DIBINGI JAGA DAMAR
: zaza
-- Komang Ira Puspitaningsih

Injuk alibambang-alibambang
Nyak ngidori bingi
Injuk nyepok-sepok
tiak ni imbun sai muak ni
sai ngelekok di bulung-bulung
nelon kecah ni
Semakkung langik ngebasuh
kilau sayap lunikku
cadar tipisku di pudakmu
jama merecap

: Kutunggu niku di jaga damar
bingi inji
Kala kunang-kunang mulang mit sarang
seradu musim ngagung
Rik nyegokko cahya pakai
musim nanom tahun hadap

Keni nyak sang bait pantun
sang baris kimut
Mani bibermu mak beku
nyegok biru ni bisu
Rik bulan bingi inji mak lebih kintol
jak pucat ni mata
angi ni pudak, rik
sang cangker hiwangmu

: Kutunggu niku di jaga damar
bingi inji
Mani mak ngedok kisah lebeh samar
jak likohmu

Keni nyak sang bait pantun
di gegor ni kimut
Mani sai waktu
dendang kahut kedengian sumang
tanoh tumbai pedaloman
jadi ingokan
kutiramko
pudakmu, kahutku

Jogja, 2006



BULAN SIKOP DI KERATUAN
-- Muhammad Badri

dibi tehejong di tanjungkarang
di langik ni sai dituwohi burung-burung
nyarang di pingger lawok, di teluk lampung
kala jelma lawok nyiwil nandai batas ni pekon
ah, ruwa kayuh lagi biduk ni sampai di pingger

ruwa kayuh lagi ngeliwati pingger lawok
ngejaring heni andak rik umbak
ngerayap cahya ni bulan
sai sikop di keratuan

baca do di silsilah ni para pengiran
sai nandai unggal kas ni sejarah
di abad tumbai, pekon balaw
rik beribu cerita sai tepampang di taman
sekekejung ni kedamaian

mulang do muli
mani di kotamu cahya bulan jadi puisi
rik kunang-kunang nari
ngehibur para tuyuk kuring
sai mak wat kubor

ulun-ulun ratong
ngeliak riwayat poyangmu
sai tiukir di lamban gedung
mejong do muli
sambil nenun tapis
ngejala para turis

juli 2006



BAKAUHENI RIK SANG CANGKER KAHWA: IMBAU NI INGOKAN
-- St. Fatimah

I
inji pelabuhan sunyin ni rupa rik warna
sai ngantakko pudakku di hantara patohan-patohan kicikan
andak ni layar
pendar cahya ni mercusuar
juga amumang
ngelambungko silsilah ni jelma lapahan
kidang warahanku ampai kumainko
delom bunyi gudok ni kahwa sai titungkatko

maka ngumbak do cawa-cawa rik nyanyian helau
tattang romantika ni meranai jama tapis sai ngelekok
di badan ni: ingokan tekecat, rum ni kematian katan
jak jasad apui ni percintaan

II
dibi inji: bepuluh kapal singgah, merapot unggal hanipi rik tungguan
kejung
pakai sai kepasrahan di unggal injaman nafas mak beroh
warahanku tambah gegoran rik merabai
asin ni angin lawok rik riluk ni kembang karang
mulai lelok hanggum
jadi cutik ingokan delom lepitan cakrawala kosong
ditinggalko kemenangan ani ati-ani ati sai merapuh: kak tiwang!

kukhusukko unyin ni warahan tenggalan sai kurasako
tiakan pudak rik gelar-gelar nyulam deret rajah tehamparku

III
jelma-jelma lawok
mulang barong pecohan bintang rik keping karang
iwa-iwa sai dipelok kelom ni sabit
rik sirine-sirine sai mak aga pema!
masa mit masa ngemeriahko ziarah lawok
nyepok bandar-bandar delom semangat rik jaoh jak igauan

nyak ngejelma jadi alibambang kunjer
mahak mata rik pikeran
pakai badik sai tiasah jama gagah ni bahasa bumi
kepi-kepiku nariko warahan: mak ngedok batas

2006



HANIFI PELOK BUWOK
-- Lupita Lukman

1
"pelok buwok? mak ngedok salah ni," amu

kidang kanah pudakku jadi murak nihan
nambah lebeh rayang rik bintik alom di galah
dapok mupanjak diliak

"tanno niku lebih mirip kajjongku, mak mesikop injuk ina!"
amu kadu ni, seradu nyesolko perubahan

kajjongmu? tantu niku kenal nihan
gugul niku ngurau nyak manjau
nyilau ni nyulam tapis kidang mata nerawang
ngedengi ni nyanyi; irama ni legoh becong

yaddo kudo niku risok muneh nawit ni mit kebun kudan?
sekadar ngeliakko biber ni sai mehalom ngimut waya
: biber sai nanom seribu batang ni cambai rik buah khuldi

kajjongmu sikop! aku, mak ngedok bida ni jama inamu
kidang tanno ya metuha
masa laju terus, badan ni risok kukuk

maka ni ya risok ngilu nyak nawit ni
merabai tumbak, ajal lebeh geluk ngeguncang kalbu

"yu, kajjongmu mak lagi mesikop mani ya nangon radu metuha ya mawat?
kidang niku? niku mengura, kidang mak pandai ngandan badan
buwokmu tipelok buntak becong!"

"pandai kudo niku bahawa nyak demon nihan
buwokmu sai mekejung rik merebu?
injuk pullan sai latap di serinu batang ni karet,
perdu rik rumpun ni pering
sai kawa ngusung nyak mit sekeji tumbai
jawoh semakkung nyak kenal niku!"

2
rani sai nyak nanya jama niku, "kapan niku ngelamar?"
amu, "tunggu buwokmu mekejung.
ulih ni seno mulai tanno niku musti lebeh risok
ngurasi ni jama kembang pitu rupa,
ngelawori lidah buaya, nyin buwokmu lebeh geluk mekejung
bekilau rik rum menyan!"

kidang kajjongmu ngayun nyak ngumpulko
buwok sai tipelok delom plastik alom
tiikok kuat rik titanom di bah kayu
kala bara
"tenong do buwokmu aga gelum mekejung
inji ajaran tumbai," ani kajjongmu

nyak percaya
kidang repa muneh nyak sujud
jama ulun tuhamu di pekon
kik buwokku mak dapok tigulung?

aga mak aga, kututuk tawai ni kajjongmu rik tantu riya niku
nyin sunyin ni sengketa mak nyani ram melulu ngehirukko
ikwal cinta sai adu metuha
bahawa kajjongmu radu nyegok imbau tanoh
rik tenerokku jadi muli kota sai radu jama petuah

ah! santor riya mak kasi mit mal, sekadar mit salon medicure, pedicure
tanggai inji mak dapak mekejung? santor patoh mani risok ga
niku keni imbau bebura, ruah tanoh, netak jukuk usuk, liyoh-liyoh
rik tantu riya, ngeriki kajjongmu ngelamun di kebun kudan

"niku aga nyepok meranai ya?"

santor reno, amu, kik niku nekat khianat jama masa
injuk tanno, seradu telanjor lebon helau ni pudakku
badan risok kemarau rik masa tumbai kelop di ulu
pasti, ram adu lupa ikhwal setia
rik lamban langgar sai ram cecokko
jaoh semakkung ram kenal dunia

2006



KELASA SAI GELAR NI LAMPUNG
(29 AGUSTUS 1982)
-- MT Zuharon

delom sandiwara kali inji
ribuan jelma darah
megeluk nihan ngejelma budak jualan
ribuan kapal asinf nelon tanoh humbiku
ngeganti lada jama desing ni pilor
badanku nyusut di patuk serdadu bemata biru
butong ni Eropa kekira telu abad sai radu

nyak tumbai panggung sai bedebu
Riwayat sakik betabor mayat di dadaku
Jama bejuta badan ni sanak
jutaanb inggu tiselambokko
nyin kematian lebon jak ingokan

Delom hamparan keputokan sai bepalung
nyak belajar ngenal luwot
anka rik angkara
jama helau pudak ni Ranau sai injuk angka nol
jama nyeri angi sai santor ngincar puisi
rohku pudar delom panorama
sai nandusko girok rik sakik mak tekira

Nyak nyuba nyusun melodi
delom babak tragedi tanoh inji
kidang unyin ni lapang radu mingor denting ni terapang
sai betanding delom karnaval seteru
nyak injuk pandawa kalah dadu
Kalianda ngejelma Kurushetra
anyer ni rah serelom ham, jasad muneh ngebukit

raral rik lintah nayuh nuntasko ahu
terok kuabadiko unyin ni seno delom lagu kelabu
pakai talo balak kesayanganku
kidang pagun mak ngedok nada sai dapok wat
sampai nyak ingkah dapok ngedakop
sai fana rik sai baka
delom lalang rik wai mata
beribu adegan belumor hiwang
tungguan rik harapan bela
segeluk dengus nafas
sunyin ni alur injuk timainko mundor
sunyin ni pikiren tegulung mit kelasa
sai ngerayako ribuan peran
induh sampai kapan

Kik pak sangkakala aga nyandera
makkung tantu wat iringan nada
di uncuk ni warahan
mani epilog mak juga timainko

Agustus 2006



RADU KUTITIPKO BEKARUNG-KARUNG TIRAM JAMA NIKU
jama ari
-- Deny Ardiansyah

kik niku jadi mulang
reno tekas jak banten rik
mulai keliakan merak
dan hinok di kersi penumpang

kik radu di tengah kapalmu
kira ni mak jelas lagi tanoh jawa
ingok lehotku:
mit geladak rik ucakko
salam ruwa kali; sai bemu, bareh ni benyak

asal niku mak hinok barong jama kapal merapot,
rasako debar ni jantungmu kala
bis nanjak mit jak bakauheni
seno degup ni tiram; debar cinta sai
tepancar ngeliak pemandangan sekeliling
rulah, kayu, tebing tegar nyambut sunyin ni ram sai muloh

kik matamu mak mekuat lagi, pedom do
kidang pasang alarm hp-mu nyin
minjak kala bis ngelintasi rangok ni pulau pasir
injuk aku, kanjak lunik nyak gering mit disan
wat sekura di rangok ni sai
jak lucu ni kanjak ribuan sekura di pulau jawa
malahan, amu, unyin ni gering mit disan, maka thr gelar ni

nah, kala rajabasa niku kuruki, lamon do betasbih
injuk biasa; langsung niku cakak bis jurusan metro
mak perlu ngeliak kanan ngeliak kiri nyin
bekarung-karung tiramku mak kena akuk

kuruk mit daerah ganjar agung tulung rekam diingokanmu
ceritako liwat sms keaadaan ni sabah disan
tugu pering runcing udi maseh wat kudo
radu kudo salai ni walet nutupi siluet sai ram kegeringi
sesampai ni niku di metro, dang lupa jama karung-karung tiramku

bagiko isi karung seno jama ulun tuhaku
ceritako karung seno jama kantek-kantek ram
kik niku kesipak, urau sai bareh cakak gunung luwot
ngedaki jutaan warah sai tiguris di
ngison ni tanggamus
kik mak lagi mekuat cukutmu, mit betung juga kasi

repa kik mit mah item riya
di udi mak perlu mebuya cukutmu
injuk tumbai, tenong ni bingi pulau musti tipecohko
dentuman peledak rik ram pandai seno pakai sang pujuk mi
ah... radu do, nyak musti diingok,
mit dipa cukut ngejimpang di tanoh sai ngelaherko neram
dang lupa karung-karung tiram titipan jak nyak

Jember, Juni 2006


Puisi sai Direkomendasiko Dewan Juri

Inji puisi-puisi peserta Lomba Cipta Puisi Krakatau Award 2006 Dewan Kesenian Lampung (DKL) sai direkomendasiko dewan juri (Acep Zamzam Noor, Budi P. Hatees, rik Isbedy Stiawan) kik aga tibukuko. Udo Z. Karzi nerjemahko ni mit lom bahasa Lampung.



MULANG
-- Endang Supriadi

Jung sai ngusung niku mulang mit tiyuh
niramko lamban sai betahun ditinggalko ngelabuh
ditikung umbak, diapung gelumbang
krakatau betik delom tengliak

Api nihan sai tejadi di tenai ni bumi?
halok kudo injuk merapi
muntah pepelegohan, mehegol tetahan?
"Tagan sai kuasa beguai," amu
"Ram waspada gawoh. Jaga badan rik harta."

Di pekon sani ni gulai ngebuncah. "Inaku
jual kahwa, bealas sabuk pari," amu luwot,
sambil ngelipat tapis, persis selinting bakau
(muli sai kukahuti, beipon juling ni taring liman)

Bak tukang dadi di lepau lamban basa ni
nunggu niku ngusung warta tattang neram
"Ucakko riya, pulau maseh mejawoh ticancan!" amu
Nyak tanyut. Pesiser meredik mit mak ni jari
jung kutambatko, kundangku limpot

Citayam, Juni 2006




MANIK JAK PUGUNG RAHARJO
-- Dian Hartati

nirami niku kak bingi jadi sempurna
ngejampal renglaya mit bukikbukit rik kekayuan
teba rik kilau carnalim
yaddo de pujama sai juring harapan
undakan punden
bakakbakak ingokan saling ngebelit
ngisahko jambat hangkirat
si pahit lidah
rik kisah tattang anak dalam

kemilau sampai di kemiling
ekskavasi mak ngedok ujung
kala seno tahun saka
sangung kubor
jak zaman mit zaman

buwokmu manik
tegerai di semiler angin
ngelepasko kuccit
ngerenungko unggal tengliak
lalangmu mesakik nihan
ngeraba alibambang di galah
jenjang
mebuya latihan nari melinting
begurau
bepantun segata bukahaya
muli rik meranai
bingibingi jadi ingokan

kidang abang
hening delom sasat
tengliak ni metajom
mangi delom ritual matok
diingokko ni muayak
di krui
ngejelmako sengkarut peristiwa

mamak bediang di hadap ni kancah
nunggu kahwa mehalom
kagrih
panas ni apui
kidang musim santor beganti
rik
santor berubah

poyangku jak zaman tumi
segaga kuruk pullan nyepok muli putri
di pangkalan sumor kecah
nyimak nayuh
bunyi kulintang sebagai talo tolak bala tumbul dewani
titisan dewa
nyin tiberkati
tisyarati

manik ni kundangku,
diaroma pekon nyadarko nyak
jelma pelapah buya
ngerapal serambai muneh cerawan
dimensi waktu radu lunyuh
reras ati

kisah rakata tiletuk dahsyat ni
ngeguncang bumi ngeganggu hinok

ingong do lambanmu di pekon wana
bubungan ni trapesium
sai tradisi di lamban langgar

dibi inji nyak aga nyeritako tattang lawok
gadinggading ngambang mani angkuh ni jelma

dengi do kahindang sedi, kahut
badan sai masai mani petungga
jungjung ninggalko pingger lawok
jelma ratong nunggu sang bumi ruwa jurai

manik, kuusung barong kemilau badanku
di lawoh biru
ranirani sai kutinggalko
ingkah sekadar siasat
matarani sedi musti muloh
nyinari tundun ni bukik sai

sudut bumi, 2006




CINDAI BESULAM TAPIS
-- Krissanta Daria Anni

Subuh sai mindom
Di negri jawoh nihan
Kala biduk belabuh
Ngebongkar sauh

Semiler angin ngedeser
Ngurai tanoh bepaser
Ngebuka taber
Peratong jak pesiser

Banang mas bejalin sikop
Nyusun lajur bebaris
Nisik cintai
sang untai mit sang untai

Cindai besulam tapis
Ngehias badan ni muli
Mati sikop
....

Bandung, 22 Juli 2006




WASIAT NI POYANG
-- Elya Harda

1
ram petungga di bah randu kala bulan setengah lebon
rik bintang makkung meterang, yau abad tumbai
pema harapan jama pampang injuk cahya ngesat do ya mit selatan
ngebubungko tanyamu tattang
lebon ni kota sai ngelesap mit dasar ni tanoh

padahal semakkung dapok kulintasi kuta ni dusa
rik kukeniko irama putaran semesta jama niku
memena ni pai, aga kuwarahko sai riwayat

tepat ni kala sabtu lebon tabu pakai budayaku

bahawa nyak wat bejinjing di bah kuta kawak
sekadar ngirimko surat wasiat
rik puluh jimat nyin nanti ya dapok ngelindungimu
jak kelebat ni karma pullan las sai tijaga
silsilah malahan dongeng tumbai muasal ni baning

kabar ni baning wat ngelanggarko krakatau mit tanoh

"ah, inji ingkah lapah singgah, cerita saka
tantu mak layak besaka-saka," amu kala seno
sambil terus ngitung setigi rik pinus
sai tuwoh di tirus segama
("pulau ni jelma sai ngedok suar paling tedaua")
sampai pingger lawok nawarko keratongan
jama turi rik pelancong lokal

2
kidang muli rik meranai
repa cara ni nguraiko hambuwa ni ina ni tian
nyin berubah bakau, pullan sai nyegokko
pitu ngepuluh batang beikokan rik binatang
sai beema tembikar

"seno do ingokan," amu sambil muloh
ngeretas bisu mak ngerisauko sang diret alasan
tattang lawok, sai nerima awan
sai santor ngakuk terai
kala sesol musti mulang mit kuboran

musim nageh,
cuaca muneh mileh dibi sebagai warna
sampai bulan nambah sabit rik langik lebon orbit

untung ni, poyang ram mak wat butong
sampai lamban, sabah rik musium
makkung imbau rum ni litak
"halok nyin niku kesipak nyatat
bait pantun begawi di kutabumi"

kadu ni, neram tetop lupa aga tamasya
sekadar ngeliak dermaga
awal mula ni peradadaban kota jama
pantangan, mak ninggalko harapan

3
"mani tuyuk turingku yaddi de ragu delom badanku"
injuk sejarah dapok pasrah kala tepisah
jak ketumbaian ni reno muneh nyakku
nanti aga ngehadedop di puing buku
kadu ni tesegok di perpustakaan bedebu di lambanmu

"kidang niku kasi nyepok nyak kik mak ikin gawoh"

misal ni kupileh bentukku injuk debu
dapok kudo niku tunggai nyakku ngapung di hampa waktu
sai beputar barong musim
siklus kehurikan di belahan bumi bareh
mak ngedok kayu-kayu tropis bekeliling

tanno dapok kudo niku ngewarahko masalah budaya
kidang krakatau aga mulang mit dasar ni lawok
semakkung sempat ram ngucakko
"nerima nihan adu bejaga di batas umor
kala waktu ni sampai, poyangku lega
nyambut hambuwaku sai hancor barong niku"

kidang semakkung sunyin ni terjadi
izinko nyak serebok tamasya mit segama
ngeliak baning rik dusa ni para
poyangku di kayu randu

2006




SOLILOKUI
-- Satmoko Budi Santoso


-- Episode Sai jak Lanskap Bakauheni

jama asin ni pingger lawok sai gegoh
mak kawa nyak nyegokko buter henak ni iwa
di sela batu, rik gerumbol ni terumbu karang

jama asin ni pingger lawok sai gegoh
wat kudo kas ni cukut sai tebenom sului mak ni lawok?

tumbai, sanak sai wat ngegambar jung
di pingger gundukan ni heni lawok
amu, seriang waktu sai ngebubu
hunjom poagut kelir arloji
jung girok senyalang angin
nyarakko kain kibas layar

uncu beselambok manik-manik mekik di jejawohan
nyepok gambar di gundukan heni
sai ngwburam, sai ngelantak


-- Episode Keruwa jak Lanskap Digger's

mata bingiku ngebiru
tipagut neon, lampion rik portal
sai ngejulang di pekon-pekon

mata bingiku disergap maut
bekelebat di hantara halinu-halinu alom
gegoran di pingger trotoar

maka bingiku ngaduh
ngingokko sarakan taji angka-angka
beban almanak jama umor

mata bingiku pedom
neduh peluang ni sai liwat
semakkung dawah lebon do kepastian


-- Episode Ketelu jak Lanskap Tanjungkarang

neram ingok: bangku kejung di alun-alun
sai radu dijongi sang pasang mengiyan-kebayan (sai makkung tiakadko)
"dang lupa jama kundang saka
undang do sehaga ni," ani jelma sai
ngelintas di kudan bangku kejung seno
mit, kas ni jampal-jampal cukut
nyin lupa maksud ni ati?


-- Episode Keepak jak Lanskap Krui

sebagai kunang-kunang nyak ngelintas
di mata bingimu. beincincut di hantara lampion
sai gegoran ditampar terai

sebagai kunang-kunang nyak beserah
halok maseh wat rang taru
jak tiram nihan jama pekon
rang ni sabah berak tibajak


-- Episode Kelima jak Lanskap Way Halim

kuingok kunang-kunang sai kemilau
nepar mata ni sapa ya riya sai mejong liom
sungguk di sememanjang pematang

sebagai jelma darak nyak dacok lapah di bingi
tumboran jama ratusan kunang-kunang
sai ngelintas mak pandai liyom, mak pandai adat
jadi cermin bangik-sakik ni rani-raniku
sai risok mekelom mani bencana
mani cuaca sai butong
ngeguyur sabah mak pandai maksud
tekelisa jak musim sai salah

2004-2006




TENUNG ASMARA TELUKBETUNG
-- Asrina Novianti

mak tinyana pingger ni pantai seno santor ngehili delom ingokan
heni andak sai nunggang sakik
jelma lawok sai mulang telat petungga umbak sekarat
nyepok iwa di tengah layar ngumbar nyali barong gegoran
tarai muneh sai wat gugor di layangmu
injuk nyatat lanskap dibi pucat

sai kota sai wat akrab jama neram
kadu ni ram usung delom fragmen cinta

telukbetung di uncuk
mesaka niku titenung
unggal sudut ni gedung
sai mak wat tidakok
secara sempurna

ah, cecas asin ni lawok sai maseh gegoh
injuk luh

(niku ngingok perpisahan, sang pelok sakik)

"duh, kundang kapan niku muloh?"
hara terok niku bungkus riang
sememanjang renglaya mit pingger lawok
halok maseh wat cutik waktu
sekadar pakai ciuman biber sai merebu

(niku ngebayangko kekayuan sai merapot, kidang sai wat ingkah
kayu ni kelapa nyengik di ulu)

rik kelim sedi ngebayang
rani geluk luncat jadi dibingi
di gigir seno niku dikulok angin luwot
telukbetung jadi latap cahya
lelampu sai ngejelma kekunang
nyegok kelom sai ngerambat pema-pema

mengapi perpisahan risok mak wat lengkap
mak dapok tiharap
lebon delom gagap
ketenggalanmu sai semok rik kelom

santor wat sai tinggal
dekop-dekop janggal
kecikan sai serebok tanggal
cinta sai gagal

"lelajaku, maseh kudo bebaiku ngeluap
sampai jama niku? kala angin lawok nyebu tiramku sai mebuya?"


telukbetung maseh riya ngakan jak jawoh
maseh riya lantun asmara sai nenung

Lampung, 2006





NUNGGU BUROH NI KALIANDA
-- Iggoy el Fitra

nanti niku makai ratu tulangbawang
ngeresopi ikokan rik cacah pepadun
kadu ni kuda sembarani di badanmu kambor-kambor
injuk sakik sai bealun-alun

tenun do aliran ni Kalianda ini sampai nyani niku tipuji
sampai nyak -- sekam muneh -- nimang niku pepelegohan
injuk kala kupapah gugormu ngelangui cinta ram ruwa
sunyin ni badan sang berak ni semesta
niscaya nyak sai santor begegayut
jama ham matamu lebon gegoh asok

buroh inji wat niku gurisko di dadaku ngejelma katan
rik nyak tiram ya nyakikko sunyin ni rasa
"kekuni gelar ni: kalianda," amu bepiyu heni
induh sapa aga jadi beadok
atawa nyak tiurau bejuluk
sampai umbak ngelaherko anak-anak ni sai lucu

nyiur inji mak nyangko sai tisangko
neduh sai mak titeduh
sesan seno mak wat melapang di lanskapku

Ilalangsenja, Padang, 5 Agustus 2006




LAMPUNG DELOM SANG CANGKER KUPI
-- Tulus Jatmiko

Aroma asok ni kupi kuruk relomrelom

Sang pusara cangker ni: tiukir mindom kimut ni muli lembayung betudung, injuk mosaik

Kala dibi orange bepudak liyomliyom
Ngedakop bulung, jukuk basoh, kayu, jelma lawok, wai luncat, cericit burung...
Pumponan, benteng, damar, derian...
(pepira detik nunggu) Kadu ni narik piyu bingi ni

Delom warna tahi ni kupi sai nyani mata rik jiwa payah hinok

Para pujangga nyajakko tiram ni panorama