Friday, July 29, 2016

Negarabatin (8)


Cerita Besambung | Fajar Sumatera | Jumat, 29 Juli 2016 | Halaman 12

Negarabatin (8)
Udo Z Karzi

“Kekalau… Ajo gedapko ubat inji mit Uyung kak ya mulai merinying daleh ngebacako Fatihah, Kulhu, rik salawat. Kidang kik manan cukup mintelu kali goh pagi dibi, dibi rik dibingi. Kik bebacaan sai risokni sai helauni,” heno lehot Uyuk Ukun.
Mujor muneh jak diubati Uyuk Ukun, Uyung ngehedop. Pepira kali injuk ada tunggik, Zanaha atawa Jahri gentian ngegedapko ubat jak Uyuk Ukun di badanni Uyung sesambil ngebacako api sai ditawaiko Uyuk Ukun.
***
Uyung tambah balak, mulai lungkop, rangkang, belajar cawa, rik lapah. Mujor nihan.
Semonni Uyung mak mepingol, kidang badanni meringkeh ireh. Mak kasi kena terai cutik adu mebintok muneh. Mudah muneh kena sakik hegol. Bawakni kena api goh sai mekamak, hak keridasan. Halok ulehni anak tuha, sunyinni mekahud becong jama Uyung, makani ia mudah meruyuh. Kidang temon do, kik Uyung meruyung, sunyinni hiruk. Sunyinni iwoh nihan jama Uyung.
Anak tuha kahud. Tuah kahudni Tamongni, Hakim. Repa kidah, mak riya.
Sekali waktu Uyung kena keridasan balak diculuk rik bah kelupahni. Induh api gelarni habanni. Jaman seno Puskesmas, mentri suntik, apilagi kik dokter kelalah. Jadi, Uyuk Ukun juga sai ngubatini. Induh api ubatni… ingkah wat sai tetuwohan saigelarni cintawali diupakko tian pakai ngubati Uyung.
Induh, semapu diulah, semapu muneh diulehni. Reno do kik pak sanak lunik.
***
Lambanni Uyung ajo lamban langgar. Wat jan injuk lima-pitu mata kak aga cakak lamban. Waktu Uyung makkung pandai lapah, adu tisaniko sesai di hadapni jan ngindang Uyung tumbak gugor. Kidang Uyung tambah mebalak. Gelarni sanak gering muneh memainan regah-cakak jan. Ceritani tian, wat sekali Uyung ngegereling tumbak di jan. Miwang serebok. Kidang mak nihan kik taru. Regah cakak jan luwot. Kekala ngurau muneh kantekni memainan di jan. Halok mebangik muneh mejong di jan.
Kidang kik beterai I injuk sanak bareh, na Uyung langsung kena halang. Main kekucak kik wai tegenong injukni mebangik. Kidang kik dipandai mak-bakni atawa tamongni, langsung dihalang tian. Mekahut do tian sang lamban jama Uyung. Kidang halok ulehni seno, badanni mak mekuat. Mudah meruyuh. Ani sai bareh, ulehni lamon ga di-mak-kasi-ni. Kidang seno do ulehni kahutni ulun tuhani jama Uyung.
Na repa kidah, Uyung anak tuha bakasni Jahri, umpu sai tuhani Hakim muneh. Melamon ga kehaga jama Uyung kak adu mebalak nanti.
Heno, halokni. Kidang delom lapahni kehurikan nanti, cerita risok do mak injuk sai tiperkilu jama neram. Renglaya sa mak santor mebangik tiliwati.

KURUK SEKULA
Ngeliak Minan Nalom daleh sanak-sanak bareh makai seragam pagi-pagi luar jak lamban kekala maseh imbunan ilung sekula. Reno muneh kak di ranini riyang-riyang luar jak kelas mulang sekula, Uyung mirak muneh sekula.
“Mak kapan nyak sekula,” ani jama Zanaha.
“Na, kik Uyung adu dapok nyancan cupingmu. Cuba pai,” timbalni makni.
Na, senemon diya, Uyung nyubai culuk kananni nyubai nyancan cuping kirini liwat atas uluni. Makkung nyampai. Makni lalang.
Dicubani culukni liwat kudanni uluni.
“Na, sampai, Mak… sampai, Mak!” Uyung mekik-mekik.
“Layin reno. Liwat atas. Injuk inji,” Makni ngeni contoh. “Cuba, sampai mawat?”
Dicuba Uyung luwot. Dipaksa-paksakoni nyin dapok. Kidang, pagun makkung sampai.
“Ai kidah,” Uyung melemoh.
“Sabar, Uyung kahud. Mak mesaka lagi sampai… Tilamon-lamonko mengan nyin Uyung megeluk mebalak, culukmu megeluk mekejung, nyin dapok nyancan cuping…,” Zanaha ngedikok Uyung sambil musau uluni.

WAT SAMBUNGANNI…

Wednesday, July 27, 2016

Negarabatin (7)


Cerita Besambung | Fajar Sumatera | Rabu, 27 Juli 2016 | Halaman 12

Negarabatin (7)
Udo Z Karzi

Mekelikoh do Uyung. Pepira bingi manan. Miwang, lalang, ngenen, miyoh, missing, injuk kelamonanni upi. Wajar rik biasa. Sangon seno do kik upi makkung pandai cawa, ampai pandai nyipak-nyipak rik nyegung-nyegung. Mesenang do atini Zanaha, Jahri, Menah, Hakim, rik … oh iya wat sai lagi jelma di lamban langgar, yaddo adek bebai hehanani Jahri. Nalom gelarni. Yaddo, minanni Uyung.
Kidang ingkah pepira bingi, Uyung adu nyani kehirukan lowut. Mekik-mekik, miwang-miwang, mak nantu. Kik pak adu dibebacako macom-macom, pagun riya. Hingam sunyinni sang lamban. Api lagi sai aga tiguaiko nyin Uyung ngehedop.
Kebelah lamban sampai ratong. “Cubai pai urau Uyuk Ukun. Kintu wat sai terok berik jama Uyung ji,” ani.
Uyuk Ukun ratong. Disadak Uyuk tagakni bihomni Uyung, dipusauni tenaini, dicancanci tenaini daleh bangukni kumat-kamit induh api sai dirapalko Uyuk Ukun. Sunyinni tegang.
Pema jak kumat-kamit, Uyuk Ukun cawa jama Menah. “Cuba sepok berelai jerangau, kunjer, ….”
Induh api-api sai dikayunko Uyuk Ukun ramuan pakai ubatni Uyung begeluk disepokko Menah. Tikeniko jama Uyuk Ukun. Sambil culukni ngulah bahan-bahan seno jadi ramuan, bangukni mak taru kumat-kamit ngerapalko memmang. Pahpuhpeh… pah puh peh… sitan belis tindak sunyin. Alam neram mak gegoh. Dija layin rang keti. Inji tuyuk kahut dang tigegehela…
“Ilu wai temati,” ani Uyuk Ukun.
Penyana aga pakai ramuan. Bang diinom Uyuk Ukun. Mahu rupani. Keliak do sunyinni badanni Uyuk Ukun hiting-himbor. Pudakni mesuluh ireh ijuk jak segungan jama … induh saihalus.
Keadaan maseh tegang. Makkung wat sai kawa nanya sampai Uyuk Ukun tenggalan sai cawa, “Adu. Ajo wat sai santor ngurau Uyung ajo sebebua. Setemonni mak api-api, ingkah ulehni hanggumni Saihalus jama Uyung. Kidang, Uyung ajo kerabaian. Neram sai ngeliakni sai water ireh ulehni. Kidang tanno, Saihalus adu tindak jak ija. Kekalau Uyung ji mehedop, mak rewel rik mekik-mekik lagi…”
“Jadi, tanno Uyung mak kena ganggu lagi…” Zanaha mak sabar.

>> WAT SAMBUNGANNI…

Tuesday, July 26, 2016

Negarabatin (6)


Cerita Besambung | Fajar Sumatera | Selasa, 26 Juli 2016 | Halaman 12

Negarabatin (6)
Udo Z Karzi

“Mangapi Tamong ano,” ani Hakim.
“Induh… ajo matani santor ngeliak mit atas,” timbalni Zanaha.
Menah mecul jak dapor ngusung parutan ubat. “Cuba gedapko di tenaini Uyung,” ani jama Zanaha.
Diguaiko Zanaha api sai dikayunko mentuha bebaini. Kintu Uyun munyai. Pepira waktu, Uyung mak juga mema.
Api nihan sebabni.
“Ngapi tamong?” Hakim nyancan tagakni Uyung.
“Ngapi bang miwang-miwang… Injuk kerabaian tamon ji. Api lagi kak ngeliak mit atas,” cawani Hakim luwot.
“Ah, cawa mak beleluhun kidah,” Menah nimbal.
“Na, nyak cawa setemon,” Hakim injuk aga butong.
“Tiubati pai nyin munyai,” cawa Menah.
“Kan adu tiubati, kidang maseh riya miwang-iwang. Apa repa kidah?” Hakim mak sabar.
Zanaha sai bingung induh api aga tiguaiko ngeliak anakni miwang-miwang, pema serebok… miwang luwot, reno terus… ingkah ngeliak riya mentuha bebai rik mentuha bakasni setangkar. Repani pai carani nyin uyun ji pema. Api nihan sakikmu, Yung, ani atini.
Jemoh dibingini reno luwot. Uyung ngayung-ngayung miwang terus. Upi miwang naiya sangon seno do sai dapo di ia. Metoh miwang. Miyoh miwang. Mising miwang. Kena santit binatang miwang. Kidang kik adu metong rik mak ngedok pengrasani sai mak mebangik, upi pedom luwot. Atawa, main-main lalang-lalang, api lagi kik wat neranjakini.
Kanjak upi suluh, mak-mak atau jelma di Negarabatin, adu nawai cawa upi. Reji ngelajar upi cawa: arro… abbu… atta… angging… Kak saka-saka upi mulai niruko cawani sai nawai: rro.., buu… tta.. ngging… Induh, api cara ngejani reno. Sai jelas ulehni seno, jelma Negarabatin pepintar-pintar ngicik atawa betetanggung. Kuk ngerasanko muli atawa nyambai, tian penalom-nalom. Naiya, sastra atawa cawa sai betik sangon adu tiabiasako delom kehurikan jelma lamon Negarabatin. Nangon kehurikan Negarabatin latap sai bangik-bangik.
Kidang api nihan sindatni Uyung ajo bang mepesuk riya. Kejujungni kak dibingi. Mak ketahan di Zanaha, dilehotkoni Jahri di Ulok Krui nyin begeluk mulang pekon. Jahri sai nengi anakni rewel riya, begaga geluk mit Negarabatin.
Uyung langsung lalang-lalang kala bakni ratong. Injukni atini mesenang nihan. Kejujung waktu ditaban Jahri.
“Arro… abbu… atta… angging…,” ani Jahri jama Uyung.
Matani Uyung mak lepas jak Jahri. Kekalau tian ruwa manak injuk sebebua. Kinyanyiko Jahri muneh pepira laguni sanak. Uyung lalang-lalang.
“Ah, ulehni tiram jama bakni riya…,” ani Menah.
Halok adu munyai tiramni, tenaini muneh adu metong nenen jama makni, Uyung hinok. Kekalau Uyung tenang, ani atini jelma sai wat di lamban langgar inji.
Kidang Uyung mehedok ingkah serebok. Jam siwa dibingi, Uyung tunggik luwot miwang-miwang, ngayung-ngayung… Injuk pepira bingi semakkungni mata nuntong riya mit atas. Injuk wat sai diliyakni. Ia injuk kerabaian.
“Ngapi nihan niku, Yung?” ani Zanaha injuk aga tekiwing miwang.
“Ija nyak sai naban Uyung. Cuba pai Udo baca-bacako Alquran,” ani Zanah luwot.
Mak lamon cawa, Jahri langsung ngebaca-bebacako Al Fatihah, surat-surat buntak Alquran, rik Ayat Kursi. Wat do angkitni, Uyung jadi tenang. Pedom luwot. Kidang mak mesaka, rinying luwot. Dibacako Jahri Yassin. Syukor do Uyung metenang sampai pagi.

WAT SAMBUNGANNI…

Monday, July 25, 2016

Negarabatin (5)



Cerita Besambung | Fajar Sumatera | Senin, 25 Juli 2016 | Halaman 12

Negarabatin (5)
Udo Z Karzi

Yaddo diya, uyung sai laher di Negarabatin pertengahan tahun 1970 seno nyakku. Kaduni nyusul adek-adekku laher sai nomor ruwa sampai nomor lima 1972, 1975, 1978, rik 1981. Sekam lima mori. Ruwa bakas, telu bebai. Sai bakas nyak rik sai nomor telu.
Makku Zanaha, muli sikop tumbai -- reno pai ani tian – asal pekon kebelah. Soal mesikop temon do muneh. Keliakan wak kasni sampai tanno. Anak-anakni pusikop-sikop. Kik sai bakas peganteng-ganteng. Nah, soal genteng, nyak rik adek bakasku kalah ganteng jama Bakku. Ya, adu nasibku. Hahaiii…
Cawa telipang, sangon se-Negarabatin sai risok imul di (Way) Setiwang pesikop-sikop daleh peganteng-genteng. Yau, ulehni tumbai di Setiwang ano wat pancor pitu, yaddo rang muli peteri rik bidadari imul. Induh kik setemon api mawatni, kidang sai pasti muli-muli rik meranai-meranai sai risok ngebasuh pudakni, api lagi kik mandi sangon munjakdo sikop atawa gantengni. Rupani wayni Setiwang inji dapak ngubah keliakni bawak, tambah becahya. Induh…
Muloh luwut mik mak, “Mak inji kak nyetil reno injuk muli India,” ani Wan, adekku sai sai bakas ampai-ampai ji waktu sekam basani kumpul turun adu metuha.
Sekam lalang sunyin. Mujor mak didengi Mak. Kik pak didengi mak setemonni mak api-api.
Nah, Bakku Jahri injuk tamong-kajjong, uyuk rik tuyuk turingku, sunyinni turun-temurun laher di Negarabatin. Sangon se-Negarabatin, retini.
***
Semakkungni kuceritako, nyak laher kala Bakku maseh Ulok Krui. Setemonni, mak mesaka jak penayuhan, bak ngusung makku nutuk mit Ulok Krui. Kidang, sebulan semakkung ngelaher, mak dikayun mentuha bebaini, kajjongku mulang mit Negarabatin. “Kik makmu mak diulangko mit Negarabatin, niku laher di Krui,” reno ceritani Mak.
Kidang ceritani layin. Nyak dilaherko mak di Negarabatin. Bak muneh halok sekirani ruwa bulan jak nyak laher mak muloh-muloh mit rangni beguai di Ulok Krui. “Mak diucakko bakmu bahawa ia adu maleh beguai di Negarabatin. Tekujokni ia adu beguai dija. Mak hak bakmu cerita-cerita,” ani Mak.
Aduh ah, cerita bak-makku. Dang lamon ga. Tanno nyak aga mulai bewarah. Sebatas sai kuingokko.

UYUNG LUNIK, UYUNG BALAK
Induh muneh, sampai tamat SMP nyak maseh riya diurau bakku, uyung. Kik pak adu dicawako Hakim, tamongku, “Umpuku adu wat gelarni, api bang maseh riya diurau-urau uyung”, pagun riya bakku ngurau nyak uyung.
Naiya, nyak umpu paling kahutni. Gelarku anjak tamongku kik pak mak-bakku kurang gering jama gelar jak tamong. Kidang ya, adulah gelarku “Uyung”. Pak adu mebalak tetap Uyung.
Gelarni maseh sanak lunik, mak melamon sai kuingok. Mak melamon muneh sai dapok kuwarahko.
Anjak ceritani tian rumpok, waktu lagi upi, ngurusnya nyak melikoh. Mak, tamong, rik kajjongku – semakkung bakku netap di Negarabatin – bebingi-bingi mak dapok hinok. Repa aga pedom bangik kik uyung, nyakku sememanjangni bingi miwang-miwang riya. Tiubati kintu kuruk angin, pagu riya tekayung-kayung. Kintu wat sai sai mesakik ulehni dikeroh agas, api kena santit serom, mawat muneh. Uyung maseh riya miwang-miwang.

WAT SAMBUNGANNI…

Thursday, July 21, 2016

Negarabatin (4)


Cerita Besambung | Fajar Sumatera | Kamis, 21 Juli 2016 | Halaman 12

Negarabatin (4)
Udo Z Karzi

Jemoh di rani, Jahri ratong jak Ulok Krui.
“Anakmu adu laher. Bakas… ,” ani pepira jelma petungga Jahri di renglaya mulang jak terminal.
“Munyaian unyin upi rik inani,” reno ani sai bareh muneh.
Nyesol ya mak di Negarabatin kala inggomanni di hantara urik-mati aga ngelaherko uyung. Kebayang ia, Zanaha kajongni mekik-mekau lebeh jak walu jam di tengah bingi angi, lamban sai kari rungkak. Dipa terai kedok campor angin sebingin muneh. Reno sai didengini.
Isini lamban langgar inji sangon mak meramik. Ingkah wat ama, ina, adek bebai hehanani sai lagi sanak, rik Zanaha kajongni. Lima jelma kuk Jahri kik ia lagi mulang pekon. Ai naiya… tanno jadi enom ulehni ada wat sai ampai ratong. Yaddo uyung sai ampai laher senginno.
Sampai di lamban, dehu-dehu hengasni ulehni lapah campor tegar lunik begeluk aga sampai. Hiting himbor, pudakni mesuluh ireh -- sangon jak tumbai jelma Negaratin ajo mesuluk kak kepanasan, mehandak kik ke ingisonan. Mak kesasan lagi Jahri langsung aga kuruk mit kamar sai wat anak-kajongni di lomni.
Kidang inani ngehalang, “Ui, basuh pai. Imul pai niku. Kesian anak-kajongmu ngimbau usukni badanmu.”
Urung Jahri mit kamar. Mejong tedangut di lapang tengah.
“Hui, api lagi mak imul,” ribokni inani.
“Yu, Ina,” timbalni Jahri sambil ngakuk anduk sai tegantung di sampiran kerangan daleh begeluk mit duai di rikohni Sidi di Setiwang.
Sekirani pitu lima menit lapahan jak lamban. Begeluk ia lapah mit, begeluk ia imul, begeluk ia makai kawai, begeluk ia mulang. Pepira kali kena tagu di renglaya, Jahri ingkah nimbal buntak-buntak. Pokokni repa carani nyin megeluk sampai di lamban.
Cikan nihan mak tumbak kala cukutni tehantuk di penjulang rangok kamar. Mak diiwohkoni. Di kamar, diliyakni uyung basani nenen jama Zanaha.
“Pesaka sampai, Udo? “ Zanaha nagu Jahri.
“Ampai sampai. Ajo ampai jak imul,” timbalni Jahri.
Diredikini anak-kajongni. Diciumni tagakni inggomanni. Dipusau-pusaini bihom humbi mandak anakni.
“Bakas, injuk kehagani Udo,” matani Zanaha bebinar-binar.
“Bakas atawa bebai gegoh riya,” Jahri ingkah ngeni hiburan jama inggomanni.
“Naiyu, Do,” Zanaha ngimut.
Bangukni uyung adu tekas jak nenenni Zanaha.
“Adu metong niku, Nak?” Zanaha musau uluni upi.
“Hinok. Pedomko,” ani Jahri.
Jak rani inji di lamban langgar inji sai biasani mangik adu meramik ulehni hiwangni uyung. Minak muari sai pandai anakni Jahri adu lahir mulai ratong sai-sai ngeliak api. Wat gawoh tengusungni tian injuk kawai, sabun pakai mepoh, rik macom keperluanni upi rik inani. Sunyinni injuk meriyang nihan ulehni keratongan wat jelma sai ampai laher di pekonni tian.
Rani ketelu wat bedua cutik di lamban. Ngilu nihan api, mak-bakni, rik minak muari sunyinni munyaian, timudahko rejeki, umor kejung, rik ati delom keadaan mehapang. Kelalau nihan urikni uyung merawan, jadi jelma balak, mak nyani sara rik keliyoman.
Hamper seminggu Jahri di Negarabatin. Makkung bela tiramni jama anak-kajongni. Kidang api daya. Ia mesti muloh mit Ulok Krui. Di pekon sai bareh, sumang muneh kecamatan inji di redik lawok, sai jawohni kekira 40 km jak Negarabatin Jahri besepok. Kik pak ia maseh terok mesaka di pekonni tenggalan di Negarabatin mak dacok mak ia musti berangkat muneh mit rangni beguai.
Mak ulah diya. Delom atini ia, ikah bedua kekalau anak-kajongni santor munyaian. Geguaianni di Ulok Krui lancar muneh. Api kidah beguai kik mak aga keurikanni anak-kajong.

WAT SAMBUNGANNI…

Wednesday, July 20, 2016

Negarabatin (3)


Cerita Besambung | Fajar Sumatera | Rabu, 20 Juli 2016 | Halaman 12

Negarabatin (3)
Udo Z Karzi

Hatokni jak seng adu tukak nyani turuh di pepira rang. Kekala sengni injuk aga kambor jak hatok kena sebu angin kuat.
Lelawa kik wat kukuk balak. Dang hak kukuk, angin rebut goh nyani jelma isini di lamban musah.
Tengah bingi inji tanno terai kedok campor angin. Di luar mekelom tetup. Ingkah wat sinar lunik jak lampu minyak tanah jak lamban-lamban di Negarabatin. Listrik makkung kuruk di Negarabatin. Lampu petromak sai biasani tikakan adu kanjak pukul 10 adu tipatiko.
Di lamban langgar sai kari rubuh, bebai sai musah jak dibi. Ia tenggalanan di kamar pedom. Pedom salah, cecok mak mbangik, mejong reno muneh. Dipusauni tenai balakni. Adu siwa bulan lebeh. Injuk adu waktuni. Dipa diya inggomanni bang makkung ratong juga. Ia adu melehot jama ulo-ulo sanini gulai ngilu kenyin Jahri, inggomanni gelukko mulang mit Negarabatin. Inggomanni beguai di Ulok Krui, redik lawok sekirani sejam lapah cakak mubil oplet kidang ngetemni dapok lima jam.
“Mak mesaka lagi,” ani Ajjong Rakimah, dukun nganak nambi waktu ngeliakko bebai ngandung inji ulehni ia ngucakko upi sai ditenaini adu tambah risok nyipak-nyipak sesaini tenaini.
Kak upi di lom tenaini nyegung-nyegung, langsung dicancanni tenaini sambil ngimut-ngimut tenggalan.
“Anak ram bakas,” ani Jahri.
“Bebai,” Zanaha ngebantah.
“Bakas…”
“Bebai…”
Ah, paling pepira rani lagi, pikerni Zanaha. Makani ya ampai ngelehotko Jahri jeno. Kekalau jemoh Jahri ratong, duani. Sambil ngingok-ngingokko tahun-tahun semakung tian ruwa belamban, Zanaha nyuba dedulikan, ngebokko mata, rik nenangko atini. Kidang mak mudah. Bunyini wai terai sai kena seng, kekala bunyini atok sai injuk aga dikamborko angin, rik bunyi tiakni turuh mit bukor kaleng nyani suasana angker.
Ia kerabaian kidang ditahanni riya. Kik wat Jahri, mesti do ia ngedakok kajong kahutni no. Kidang Jahri mak di lamban. Kajong mejawoh nyepok rejeki di lawok.
Lagi miker-mikerko kajongni rik badanni tenggalan, tiba-tiba tenaini meririk mesakik. Muwakni mak sepira. Kidang bang sakikni nambah-nambah. Ditahanni riya. Kidang pas adu mak ketahan lagi, Zanaha mekik-mekin, “Maak, Maak… sakiik!”
Mak langsung didengi mak mentuhani ulehni terai kedok rik ributni bunyini seng. Dicubani minjak jak kasoh, kidang Zanaha mak kedehol. Ia ingkah dapok mekik-mekik kesakikan. Induh adu pira kali, ambai didengi mentuhani. Ruwa mentuhani bebai-bakai ratong unyin.
“Ngapi?” ani mentuha bebaini.
Zanaha mak nimbal. Ya ingkah nyancan tenai. Ngeliak keadaanni Zanaha, mentuha bebaini langsung ngeliak di bah tenaini Zanaha. Adu basoh.
“Geluk urau dukun. Gelukko,” ani Menah jama kajong Hakim.
Na, tepaksa di tengah terai kedok, mentuha bakasni Zanaha ji langsung lapah ngitai Ajjong Rakimah.
Hamper walu jam jak jam walu dibingi, Zanaha bejuang tenggalan mak didampingi ngedok Jahri inggomanni. Ingkah ditulung Ajjong Rakimah daleh ditunggu mentuha bebai-bakasni. Wat adek hehanani Jahri, kidang lagi sanak . Jahri ajo anak tuha. Ingkah tian ruwa madek anakni mentuhani. Jadi mak meramik sai di lamban. Dipa cuaca mejal muneh mak ngedukung.
Sara do ano.
Reno diya, rani Jumat sejam semakkung Bang Subuh, uyung ji laher. Ya, bakas. Di lamban langgar sai kari rungkak.

WAT SAMBUNGANNI...

Tuesday, July 19, 2016

Negarabatin (2)


Cerita Besambung | Fajar Sumatera | Selasa, 19 Juli 2016 | Halaman 16

Negarabatin (2)
Cerbung Udo Z Karzi

Pak melamon sinsalku jama Negarabatin, jak lagi telambunni angingokanku sai dapok nyani nyak lalang-miwang.
Kak ngeliak ruwa anak bakasku tanno, miwang-miwang kak wat kehagani tian, kaduni singut muneh… kidang kak adu titutukko api tenerokni; nyak langsung ingok do dibadan tenggalan kala melunik. Santornya diyayuhko mamak rik minan tian:
Huk huk huk…
Lalang miwang
Dipusok tahi manang
Na, kak kena yayuh injuk reno, risok nyak butong-butong jama mamak rik minan. Aga pak kusegung tian, kidang nyak mak kawa atawa tian anu mena tegar lijung kik kukejar.
***
Negarabatin ano negeri induh riya, ani inggomanku. Halok. Kidang layin muneh ulehni seno nyak mak merisok mulang. Padahal, kik ukuranku sai biasa midor-midor, Negarabatin sai ingkah lima sampai enam jam cakak mubil mak hak mejawoh ga. Kidang, sangon kik mesurok pak meredik rasanya jadi mejawoh.
Kidang, induh muneh… setengah matinya nyak ngetokko pekonku jak uluku, jak atiku, jak ingokanku, wat riya bahan sai jadi sinsalni bahawa Negarabatin mak mehalok kik ada lebon jak nyak.
“Oh, niku rupani sai wat gelar inji,” reno ani Yosi di Facebook ngeliak fotoku sai sikop. Hahai!
“Na, penyanaku niku sangon adu pandai…,” aku.
“Adu mesaka muneh ram mak petungga.”
“Naiya, ajo neram tungga di Facebook.”
“Sapa rik-rik sang SDN 1 Negarabatin ram sai wat di ija?”
“Adui… induh. Cutik sai main Facebook-an. Di Karang ajo wat Nur, Astina. Wat muneh Jaya kidang mak main-main di medsos. Ijal di Lubuklinggau… Sai di pekon riya, jadi pengusaha sukses wat Sodri. Kifli, Romzi… adu mak lagi. Gadis, Ati, Maman, Polok, Netti, Yestri, … induh sapa-sapa lagi nyak mak pandai tian dipa tanno...”
Senemon munehnya nyak aga ngingok-ngingokko kantek sang kelas waktu Sekula Dasar di Negarabatin. Kabanni sanak uba, sanak tadol, sanak cukik, sanak ugu, sanak pekiwang, sanak inguan, sanak usuk, … wat unyin jenisni kantekku. Ngingokko guwaian sekam lagi melunik, risoknya ngimut-ngimut tenggalan, kekala ngekak mak sadar.
Na, kak reji repa nyak aga lupa jama Negarabatin. Lamon ga cerita jak pekon inji. Temadan kik mak titulis.
Ulehni seno, payu do kumulai nyak bawarah.

LAMBAN LANGGAR KARI RUBUH
Terai mekedok nihan anjak dibi mak legau-legau. Dipa campor angin mekuat muneh. Kik pak lamban beton terai angin injuk sinji pagun riya nyani kerabaian. Api lagi jelma sai wat di lambai langgar inji. Repa mak merabai kik ngeliakko keadaanni lamban. Sesai peringni adu mulai marapuh, wat muneh sai adu bebukan. Lambanni muneh adu mak lagi lurus cecokni, adu miring mit kanan injuk aga rungkak.

WAT SAMBUNGANNI…

Monday, July 18, 2016

Negarabatin (1)


Cerita Besambung | Fajar Sumatera | Senin, 18 Juli 2016 | Halaman 12

Negarabatin (1)
Cerbung Udo Z Karzi

PENGANTAR REDAKSI
Mulai hari ini, Fajar Sumatera mendapat kehormatan untuk menyuguhkan cerita bersambung berbahasa Lampung berjudul Negarabatin karya Udo Z Karzi. Udo Z Karzi adalah peraih Hadiah Sastra Rancage 2008 untuk buku puisinya, Mak Dawah Mak Dibingi (2007). Selamat menikmati. Tabik.

MEMENANI CERITA
"MULANG niku kak Buka Haji inji! Kik mak dapok mulang unyin, urau Aidil."
Induh adu pira kali Bak hiyung nelepon ngelewotko seno.
"Iyu, Bak. Iyu...," hiyung seno muneh timbalku.
Aga repa. Bak sangon adu metuha. Terakhir nyak mulang kuliak Bak adu lapah dedigoh pepelegohan. Ngusung tungkok kik pak setemonni mak dipakaini. Cawani muneh mak lagi matang injuk lagi mengura -- apalagi kik lagi butong. Bunyini adu peparal kedengian, melegoh injuk wat halangan luarni udara jak lungkungni.
"Nyak adu metuha. Adu mepayah. Jak risokni di lamban riya. Kuk midor redik-redik goh mak sehehaga. Mit darak mak kawa lagi. Api lagi kik aga netak, ngunduh kahwa, rik nyabah. Mak dapok ngedi keti lagi di Karang. Kuk Iza tian di Fajarbulan sai redik mak nyak ngantan lagi, kejujungni kik mit rangni Wan tian di Jakarta. Jadi, keti diya sai mulang."
Ah, Bak sangon risok galut riya kik wat sai dibimbingni. Jak tumbai. Kidang tambah tuha tambah rinying.
Mulang niku, mulang niku, mulang niku... Seno luwot, seno luwot. Mulang kan makai ongkos. Kak lagi mak nyancan pitis kan hiruk... ngedok mak ngedok mesti wat.
"Ngapi gila bang nyak musti mulang?" kutanya Mak.
"Induh. Mulang riya... Keti kan meralang mulang," timbalni Mak di uncukni telepon seluler jak pekon.
Reno do ngebani sekam ruwa manak mulang mit Negarabatin waktu Buka Haji tahun ampai no. Tanno, justru Buka Balak sekam mak mulang. Padahal inji ampai muwakni Buka Balak mak ngedok lagi Bak. Musti mulang. Kidang kondisi sekam sang manakan mak nihan dapok mulang.
Bak mak lagi hamper penghujung tahun ampai ji.
Rupani waktu Bak ngayun-ngayun nyak rik adek-adek ngumpul kala Buka Haji injuk adu ngeni pandai jama sekam anak-anakni: mak mesaka lagi Bak aga mulang nihan mit pekon akherat.
***
Negarabatin pekonku. Tumbai risok nyak nyesol ngapi bang nyak laher dija. Pepira kali nyak lijung. Kehagaku jawoh-jawoh jak Negarabatin. Cengkelang kicui. Api nihan akukanku jak pekonku inji. Gelarni riya sai Negarabatin, kidang sekam mejereh. Adu do nyak aga ngulapakoni.
Sakik nihan atiku jama pekonku tenggalan.
Kidang, aga repa kidah. Senyuwoh-nyowohni nyak jama Negarabatin, pagun mak nihan dapok kik aga titokko.

>> WAT SAMBUNGANNI…