Wednesday, January 31, 2007

Ikam handak dia umba ulun guang Pangkalan Bun?*

MAK kerasa, adu lima bulan nyak tinggal di Pangkalan Bun. Muwak ni, penyanaku nyak aga lamon petungga jelma Dayak. Nyata ni, sesaka seno nyak mak nihan wat petungga jama komunitas adat Dayak.

(Sst, kuper alias kurang pergaulan sih!)

Kidang, di kantor wat Bayu Saputra rik Lala Lesmana sai beretnis Dayak. Repa nihan cawa ni, Bayu Saputra nerjemahko bahasa Indonesia sai kusani mit lom bahasa Dayak di bah inji.




Ulun melai intu Pangkalan Bun. Ije lewu hai je rami. Memang atun ati mal dengan bioskop. Tapi, lewu jetuh permukiman je mangat. Sungei Arut, himba lewu, mbahte orangutan iete sebagian bara karunia Allah Swt. je tau ingkeme awi uluh lewu Pangkalan Bun. Ikam handak dia umba ulun guang Pangkalan Bun? (Nyak tanno tinggal di Pangkalan Bun. Kota sai lunik kidang rang sai bangik. Nangon, kota inji jadi permukiman sai buyun. Way Arut, pullan kota, rik orangutan yaddo de cutik jak kurnia ni Allah Swt. sai dapok dicecas ulun Pangkalan Bun. Niku aga mawat nutuk nyak mit Pangkalan Bun?)

Wat ruwa cawa sai gegoh jama bahasa Lampung, kidang reti ni malah kebalikan ni: "ikam" delom bahasa Lampung berarti kami atawa saya dalam betuk halus, delom bahasa Dayak reti ni niku, pusekam (bahasa Indonesia: engkau, kamu, Anda); dan "ulun" reti ni delom bahasa Lampung jelma bareh atawa jelma lamon, sedang bahasa Dayak justru sebalik ni, reti ni nyak, sekam (bahasa Indonesia: aku, saya).

Setemon ni nyak terok belajar bahasa Dayak, kidang jama sapa. Di Pangkalan Bun -- gegoh jama di Lampung -- rumpok mak cawa Dayak. Kelamonan bahasa Indonesia. Malah, sai risok kudengi ngicik bahasa Jawa. Data kependudukan ngucakko sekitar 60%-70% penduduk Kobar bersuku Jawa. Jadi, "wajar" (?) kik bahasa Dayak tesingker.

Aah.... nasib bahasa daerah!

* Aga mawat niku nutuk nyak mit Pangkalan Bun? (bahasa Dayak)

Sunday, January 28, 2007

Terai, Flu... Nyak Perlu...

PEMUSNAHAN UNGGAS. Dinas Peternakan Kotawaringin Barat memusnahkan unggas di Kelurahan Baru, Arut Selatan, Pangkalan Bun, Sabtu (27/1). (Foto: Andri Saputra).


MUSIM penerai.

Di ipa-ipa kedengian cerita banjer, tanoh tebeh, rik angin ribut.

Di ipa-ipa juga wat diare, demam berdarah dengue (DBD), rik flu burung (Avian influenza).

Sai ampai: Flu burung ngejangkiti Kabupaten Kotawaringin Barat (Kobar) . Januari ini ribuan unggas injuk manuk buras, broiler, puyuh, rik itik mati.

Muwak ni mati ni unggas tipenyana mani tetelo. Kidang hasil uji laboratorium Balai Penyidikan dan Pengujian Veteriner Regional Kalimantan di Banjarbaru ngucakko Kobar positif tejangkit flu burung.

Nular mit jelma nangon maseh jadi sengketa. Liwat kontak langsung jama unggas juga makkung tebukti.

Kidang, waduh. Katering sekam risok ga gulai manuk. Lain hak merabai jama flu burung. Mani -- ani pakar -- daging unggas aman tikonsumsi kik tipajak sampai minimal 80 derajat Celsius.

Ingkah meleju....

Kik ulun merabai flu burung, nyak (malah) perlu ... pitis, gulai bangik, rik sai bangik-bangik.

Api kidah?

Saturday, January 27, 2007

Kidang, Api Aga Cawa

RUPA ni mak dacok titunda lagi.

Sekam ruwa Yogi dikitai Edy jak Bandara Iskandar, Pangkalan Bun, Jumat (26/1). Wat muneh Ethie.

Kabar sai mena: Mirza Ahmad adu nangguh mundor jak Borneonews. Ruwa rani sai liwat. Kik tiitung, paling ingkah sai setengah bulan ya kerja di koran.

Rupa ni ya mak ketahan lagi. Induh...

Sai jelas, ya nyusul Slamet Riyadi, taru jak guwai wartawan.

Aahh... sayang, setemon ni. Kidang, api aga cawa. Mirza luar pas nyak basa ni di Lampung.

Kik cerita ni tian, ya maleh kerja jadi konsultan di Aceh. Konsultan api, nyak mak jelas ga.

Payu, kantek. Kekalau sukses di rang sai ampai.

Friday, January 26, 2007

Arro, Atta, Abbu, Angging, Aaaa...

SEMINGGU di Lampung.

Nyak samai di Kemiling rani Kemis (19/1) pagi.

Dibingi ni Aidil aqiqah.





































Makkung kuk nyak imul, sai aga nikol kambing aqiqahan ni Aidil ratong.

Semakkung nikol -- nyak sambil naban Aidil -- ngebaca dua aqiqah pai diimami sai aga nikol kambng. Pagi seno do nikol ruwa kambing aqiqah ni Aidil.

Hahahaa.... Ayah ni Aidil injuk ni ingkah nerima beres gawoh.

Ampai dibingi ni meramik nihan sai ratong. Acara Marhabanan.

Kekalau jadi sanak sai soleh, pintar, rik beguna jama ulun tuha, bangsa, rik agama, seno dua sekam.

Kidang, Datuk ni adil meruyuh. Jadi, mak-mak tian jak Liwa mak dapok ratong. Dua ni Aidil, "Kekalau Datuk geluk munyai."

Jumat-Sabtu di lamban riya. Pedom-minjak-mengan-mising-pedom....

Ngantakko Ren ngajar.

Main-main jama Aidil. Tanggal 28 Januari kanah, Aidil genap telu bulan.

Tanno, Aidil lagi belajar cawa: A r r o... a t t a... a b bu... a n g g i n g... a a a a... aahh....

Wah, dacok-dacok 'ngamuk' kik mak tiurau ngicik. Caile, injuk jelma balak riya.

Rani Minggu ni sekam, kuruk Aidil mit Metro Kibang. Nyilau Abah tian di udi. Sekekejung ni renglaya Aidil pedom. Kebangikan.

"Serebok lagi sampai," ani Oma ni Aidil

Eh, miwang.

Injuk ni sanak inji gering lapah-lapah. Cakak motor barong ayah rik mama ni mit imunisasi jama Dokter Badaruddin Hasyim di Way Halim, Jumat (19/1), Aidil pema riya. Nyampai di rang praktek ni dokter, miwang muneh.

Senin sampai Kamis. Jak lamon di lamban. Sesekali mit Lampung Post.

Kamis (25/1) dibingi muloh mit Pangkalan Bun.

Tuesday, January 16, 2007

Repa Laju ni kik Reji

SALAH luwot. Misscomunication?

Maksudku ingkah ngeni pandai gawoh -- cawa helau ni bebagi ilmu -- jama Budi rik Mirza, repa cara ni ngebedako (rik nyani ni) kalimat langsung jama kalimat mak langsung.

Kik radu kukeni pandai ya radu.

Eh, nyak adu maleh ngerjako halaman bareh, Budi ratong nanya, "Repa beritaku?"

Lah?

"Radu kuuyunko. Timuat mawat?" ani luwot.

"Sapa sai ngayun ngehelauwi ni? Nyak ingkah aga bebagi ilmu jeno."

Waduh... kesol, butong rasa ni, kidang wat muneh lucu ni.

Repa laju ni kik reji.

Monday, January 15, 2007

Masa kik Mak Ngedok Korupsi

MAK ngedok kasus korupsi di Kabupaten Kotawaringin Barat (Kobar) tahun 2006, padahal tahun 2006 wat lima kasus korupsi, ani Kasi Intel Kejaksaan Negeri (Kejari) Pangkalan Bun Hendra jama wartawan Borneonews Andro Desembery, Senin (15/1).

Nyak sai ngedit berita inji langsung cawa tenggalan, 'Masa?'

ABDI NEGARA. Aparat pemerintah Kabupaten Kotawaringin Barat (Kobar) basa ni nutuk upacara apel pagi.


Mak ngedok korupsi? Paling mawat wat ruwa reti. Kesai, nangon mak ngedok korupsi. Keruwa, aparat penegak hukum -- termasuk kejaksaan, kepolisian, rik badan pengawas daerah (bawasda) -- mak beguai. Paling mawat, mak beusaha ngehalu rik nyelidiki kasus korupsi.

Injuk ni, reti sai keruwa anjak tepat ni. Soal ni, korupsi lain delik aduan. Jadi, mak perlu nunggu laporan jak masyarakat injuk cawa ni Hendra.

Kesimpulan ni: Aparat hukum di Kobar payah.

Sunday, January 14, 2007

Meramik Geh

API guwai, Aidil?

Abang Abid, Ngah Elda, rik Ulfa nambi ratong ya. Wat datuk, andung, makcik, rik pancik muneh.

Meramik geh.

Aidil ngapi?

Dang miwang, ah. Mengapi? Abang Abid nakal ya?

Ayah pulang Kemis nanti.

Thursday, January 11, 2007

Rutinitas

RUTINITAS mulai ratong.

Mit kantor di rani, kerja sampai pagi. Pagi ampai pedom. Minjak mit kantor luwot. Mulang pagi....

Reno terus.

Wah, bahaya.

Kreativitas macet.

Sampai kapan?

Wednesday, January 10, 2007

Dang Reno Kidah, Kantek

JURNALISTIK nangon dunia longan. Mak lamon sai dapok betahan di dunia sai mak ngedok kenal waktu inji.

Cerita ni:

Tanno, di Borneonews, wat lima reporter: Andri Saputra, Andro Desembery, Budi Surakhmat, Mirza Ahmad, rik Waeti (gelar setemon ni hehehe....)

Setemon ni, wat sai lagi, Slamet Riyadi. Kidang, makkung kuk terbit, ya adu mena mundor jak Borneonews.

Lima wartawan ngisi ruwa halaman Kotawaringin Barat. Kehelaulah asal lancar.

Paling sesekali perlu ngarahko liputan mit ipa-ipa. Nyin berita ni mehelau.

Eeeh.... induh muneh. Rani inji, Mirza sai pehema mak tisangko-sangko, ngucakko aga mundor jak Borneonews.

Oaah... Budi rik Andro teterukan muneh aga mundor.

Telu reporter mundur sekaligus? Wah, kiamat dunia!

Untuk Eko, Deputi (?) Pemred dapok ngehalangi tian.

Kidang, induh antak kapan tian dapok titahan.

"Ram musti nahan diri. Dija beda jama Jakarta atawa Lampung. Mak dapok ram metiha ga jama reporter. Mirza jenno butong. Pudak ni suluh ireh," ani Eko.

Susah, selip cutik patal akibat ni.

Dang reno kidah, Kantek.

Monday, January 08, 2007

Kekala




KEKALA....

Urik ji latap dikekesolan.

Kekala....

Urik ji nangon mubangik nihan.

Ya kekala.

Sunday, January 07, 2007

Sukor Mak Mangi

WAH, bahaya, biasa ni kik Minggu mangi berita.

Kidang, sukor do mawat.

Malah, guwai jak geluk ni tinimbang semakkung ini.

Saturday, January 06, 2007

Rapat Ngebok Rangok

INDUH api sai wat di ulu ni anggota DPRD Katawaringin Barat (Kobar).

Adu pira kali rapat, santor ngebok rangok.

Masa Rapat Gabungan Komisi DPRD jama eksekutif ngebahas Rencana Anggaran Pendapatan dan Belanja Daerah (RAPBD) 2007, 2-6 Januari tekobok, wartawan mak kasi kuruk ruangan.

Liak gawoh alasan ni Ketua DPRD Kobar Wisman: Rapat tekebok mani basa ni tibahas. Keputusan maseh beubah-ubah sewaktu-waktu. Kik hasil bahasan sementara tipublikasiko, dapok nimbulko gejolak sosial mani wat missinterpretation delom masyarakat. Masalah inji tiator delom tata tertib sidang DPRD.

Nyak jelas kesol, jama tingkah ni Dewan. Urusan ni rakyat, masa ulun -- utama ni pers -- mak kasi ngeliak ni. Apilagi sai dikicikko tian masalah pitis (RAPBD); duit ni jelma lamon.

Jelas gawoh guwai reno harus tikritik. Tilawan!

Reporter Borneonews Andri Saputra kukayun ngewawancarai pengamat politik Universitas Lampung (Unila) Nanang Trenggono, Ketua PWI Kobar Andi Darmaji.

Ani Nanang Trenggono: Isu-isu sai dibahas DPRD yaddo dia isu jelma lamon. Unggal jelma behak ngedapokko akses informasi sai nyangkut kepentingan ni. Malah kontradiktif kok rapat ni nyalok rangok.Anggota DPRD pilihan ni jelma lamon. DPR sai tebuka delom ngebahas isu-isu publik yaddo de bagian jak tangggung jawab ni DPRD jama jelma lamon. Pak wat mekanisme tata tertib atawa aturan hukum sai ngator tattang sifat rapat ngebokko rangok, hal seno mak dapok tibenorko. Mak benor seno. Mani betentangan jala prinsip-prinsip transparansi.

Cawa ni Andi Darmaji: Seno harus tibuka mani penting dipandai rumpok. Kik aku mak perlu wat sai tisalok-salok. DPRD musti tebuka jama jurnalis. Kik nangon mak ngedok mekanisme atawa tudung hukum ni, DPRD Kobar tianggap ngelanggar Undang-Undang Nomor 40 Tahun 1999 tentang Pers.

Naiya, masa ngurusko 'negeri' injuk ngandanko badan tenggalan. Jelas, ngawur geh.

Thursday, January 04, 2007

Lamon Ga sai Terok Jadi Pahlawan

INFORMASI ni, adu tihalu pesawat Adam Air. Rinci ni, 12 jelma selamat rik 90 mak lagi.

Kidang, ampai kepandaian kadu ni informasi seno salah, buhung balak.

Sai benor, sampai tanno pesawat Adam Air makkung kelahuan.

Cerita ni, wat sai jelma Pekon Raongan, Kecamatan Matangnga, Kabupaten Polewali Mandar, Sulawesi Barat, sai ngelapor jama Kepala Pekon Raongan bahawa wat pesawat gugor.

Mak ngecek pai, sang kepala pekon ngelapor mit kapolsek, terus mit bupati, kapolda, gubernur, kadu ni sampai mit Menteri Perhubungan.

Mak ingkah sampai menteri. Kadu ni, informasi seno kuruk Istana Presiden rik Wakil Presiden. Sai mimpin percaya.


Pers muneh nutuk 'bedusa' mani nyebarko informasi sai nyata ni salah. Pers percaya mani informasi seno jak pejabat negara.

Payulah sai bareh-bareh ni. Ram ingkah ngeliakko pers.

Temon-temon kacau.

Delom kasus ini, pers ngelupako prinsip check and recheck atawa lupa verifikasi.

Ah, lamon ga sai terok jadi pahlawan. Enggok ni pak buhungan.

Wednesday, January 03, 2007

Peta Pangkalan Bun

INJI Peta Pangkalan Bun (Kabupaten Kotawaringin Barat) rik Provinsi Kalimantan Tengah. Sapa pandai, wat guna ni.

Sai jelas, nangon mejaoh jak Lampung.

Kik jak Liwa, cakak bis pai mit Bandar Lampung. Kadu ni Jakarta. Kambor luwot mit Semarang. Jak ija ampai nyebrang mit Pangkalan Bun.

Tuesday, January 02, 2007

Ajal mak dapok Titulak

LEHOT ni ulun tuha: Dang kik cakak kapal lawok. Kanah kelop.

Ani rik: Cakak pesawat juga gugor.

Berita koran: Mubil tebalik.

Ani kantek: Rik ram lapah kena tumbur motor.

Sai bareh cawa: Tanno musim demam berdarah (DBD).

Wat muneh: Mati bangik di kasor.

Aku: Induh muneh...

Kesimpulan ni: Ajal mak dapok titulak.

Tinggal do miker tenggalan.

Monday, January 01, 2007

Badai Muneh Ngejelma Prahara*

foto-foto: waeti
TRAGEDI luwot.

Kala musim penerai ratong, mak dapok tiucakko bencana sai ratong. Rik, badai muneh ngejelma prahara.

Kapal Motor Senopati Nusantara sai belayar jak Pelabuhan Panglima Utar, Kumai, Kotawaringin Barat, Kalimantan Tengah, Jumat (29/12) pukul 20.00 WIB mit Pelabuhan Tanjung Emas, Semarang tak kawa nahan sipak ni umbak selanggar epak meter sekitar pukul 23.15 WIB.

Sabtu (30/12) sekitar pukul 01.00, kapal kelop di lawok sekitar Pulau Mandalika, Jepara, Jawa Tengah.

Mak ngedok sai dapok ngehalangi kuasa alam. 545 jelma sai numpang kapal sai kelop
bejuang tenggalan nyelamatko badan.

Ingah Kemahabalakan Sang Khalik, sai nyani sang bagian selamat. Rik, Kemahabalakan Tuhan muneh sai mak kawa tian lawan kala maut ngitai. Innalillahi wa inna ilaihi rojiun.

Tragedi luwot. Wai mata mak cukup lagi aga ngehiwangi ni.

Ram mustinya jak kuat ni aga cawa: "Dang beulang luwot!"

------
* Versi bahasa Lampung ni, jak Borneonews, Selasa, 2 Januari 2006.